Teklif, kiradan tapuya, noter işlemlerinden KDV istisnalarına, motorlu taşıtlardan ruhsat harçlarına kadar pek çok alanda yeni yükümlülükler getiriyor. Amaç, kayıt dışılıkla mücadele etmek, vergi adaletini sağlamak ve kamu gelirlerini artırmak.
Kira Gelirlerinde Büyük Değişim
Yeni düzenlemeye göre, bir takvim yılı içerisinde elde edilen mesken kira gelirlerine uygulanan genel vergi istisnası kaldırılıyor. Ancak bu istisna, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı kurumlarca verilen emekli, malul, dul ve yetim aylığı alanlar için özel düzenleme kapsamında korunacak.
Ayrıca krediyle alınan gayrimenkulleri kiraya veren mükelleflerin ödediği faizlerin gider olarak indirilmesine ilişkin vergi avantajı sınırlandırılıyor. Bu sayede, kredili ve kredisiz satın alımlar arasındaki vergi yükü farkı azaltılmak isteniyor.
Geçici Vergi Sistemi Yeniden Düzenleniyor
Gelir Vergisi Kanunu’na getirilen bir başka değişiklikle, dördüncü geçici vergi dönemi yeniden sisteme dahil ediliyor. Buna göre, mükelleflerin kazançları 3, 6, 9 ve 12 aylık dönemlerle tespit edilecek ve yılın son çeyreğine ilişkin geçici vergi beyannamesi alınacak. Bu değişiklik, kazançların yıl içinde daha dengeli beyan edilmesini hedefliyor.
Tapu İşlemlerinde Gerçek Beyan Vurgusu
Gayrimenkul alım-satımlarında, beyan edilen bedel emlak vergisi değerinden az olamaz şartı getiriliyor. Gerçeği yansıtmayan beyanlarda, aradaki fark için uygulanacak vergi zıyaı cezası, mevcut %25’lik orandan iki katına çıkarılacak.
Araç Alım-Satımında Noter Harçları Getiriliyor
Teklifin dikkat çeken maddelerinden biri de araç işlemlerine yönelik düzenlemeler:
· Sıfır araçların ilk tescili ile ikinci el araç satış/devri işlemleri sırasında, satış bedeli üzerinden nispi noter harcı alınacak.
· Asgari maktu harç tutarından düşük olmamak şartıyla, bu harçın belirli bir oranı üzerinden tahsilat yapılacak.
· Ayrıca, noter tescilli ikinci el araç satışlarında harç istisnası kaldırılıyor.
Ruhsatlar ve Harçlar: Her Yıl Yenisi Geliyor
Teklifte yer alan başka düzenlemelere göre, birçok ruhsat ve yetki belgesi artık yıllık harçlara tabi olacak:
· Özel sağlık kuruluşları (muayenehane, klinik, ağız-diş hastaneleri)
· Veteriner muayenehaneleri ve hayvan hastaneleri
· Kuyumculuk faaliyet izin belgeleri
· İkinci el motorlu taşıt ve taşınmaz ticareti belgeleri
· Ticari havacılık ruhsatları
· Ayrıca, bazı ruhsat harçları yıllık hale getirilecek ve tutarları yeniden düzenlenecek.
Üniversiteler ve Ücret Belirlemesi
Vakıf üniversiteleriyle ilgili düzenlemede, öğrenci ücretlerinin belirlenmesinde mütevelli heyetin yetkisi korunuyor, ancak ÜFE ve TÜFE artışlarının ortalaması da dikkate alınarak YÖK kuralları uyarınca güncelleme yapılacak.
Vergi Avantajları Kısıtlanıyor
Teklifte ayrıca, bazı yatırım fonlarının vergi istisnalarının kaldırılması da yer alıyor:
· Portföyünün en az %51’i Borsa İstanbul hisse senetlerinden oluşan fonların, belirli nitelikteki serbest fonlarda bir yıllık elde tutma istisnası uygulanmayacak.
· TEFAS’ta işlem görmeyen, yalnızca nitelikli yatırımcılara satılan fonlar da bu istisna kapsamından çıkarılacak.
Sosyal Güvenlik, Borçlanma ve Prime Taban Değişiklikleri
Teklif, sosyal güvenlik sistemine de önemli etkiler getiriyor:
· Prime esas kazanç üst sınırı, asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılacak.
· Bağ-Kur prim oranları, sigortalılık sürelerinin ihyası oranı ve doğum borçlanması gibi kalemlerde oranlar yüzde 45’e kadar yükseltilecek.
· Genç girişimcilere verilen bir yıllık prim desteği ise kaldırılıyor.
· SGK’dan gelir/aylık alanların, prim ve gecikme borçları, aylık gelirlerinin en fazla %25’i kadar kesintiyle tahsil edilebilecek.
Finansman, Borçlanma ve Kentsel Dönüşüm
· 2023 Kahramanmaraş deprem harcamaları ve 2025 bütçesine ilave finansman ihtiyacı nedeniyle, net borç kullanım tutarı artırılacak.
· Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, taşınmazlarını teminat göstererek kamu bankalarından iç borçlanma yapabilecek.
· Ayrıca çek kanununda, çeklerin üzerindeki düzenleme tarihinden önce bankaya ibraz edilmesinin geçersiz sayılmasına ilişkin düzenleme 2028 yıl sonuna kadar uzatılacak.
UEFA Organizasyonlarına Vergi İstisnası
Kanun teklifi kapsamında, Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı bazı UEFA organizasyonlarında gelir, kurumlar vergisi ve KDV istisnası uygulanacak:
· 2026 Avrupa Ligi Finali
· 2027 Konferans Ligi Finali
· 2032 Avrupa Şampiyonası
Türkiye’de düzenlenecek müsabakalarda, UEFA ve yabancı katılımcılar için vergi istisnası getirilecek; yüklenilen KDV’nin indirim ya da iadesi de mümkün kılınacak.
Değerlendirme ve Beklentiler
Bu kapsamlı vergi ve mali düzenleme paketi, kamu gelirlerinde artış, vergi adaletinin güçlendirilmesi ve kayıt dışı ekonominin daraltılması hedeflerini taşıyor. Ancak getirdiği yükümlülükler özellikle ortak konut sahipleri, araç alım-satımı yapanlar, muayenehane & ruhsat sahibi işletmeler ile küçük yatırımcıları doğrudan etkileyecek nitelikte.
Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki kabulün ardından, teklif kısa sürede Genel Kurul’a gelecek. Nihai oylama süreci ve düzenlemelerin yürürlüğe giriş tarihleri merakla bekleniyor.
