Kariyer platformlarındaki ücretli üyelikler, sertifika zorunlulukları, eğitim maliyetleri ve mülakat için yapılan harcamalar derken daha işe başlamadan 20 bin TL'yi aşan bir masraf ortaya çıkıyor. Bazı durumlarda bu rakam 100 bin TL’ye kadar yükseliyor.
Eskiden yalnızca CV hazırlayıp ilanlara başvurmak yeterliyken, dijitalleşen iş piyasası adaylardan çok daha fazla yetkinlik beklemeye başladı. Bu beklentiler de beraberinde büyük bir maliyet getirdi.
EN BÜYÜK YÜK ÜCRETLİ EĞİTİMLER VE SERTİFİKALAR
Birçok iş ilanında artık yabancı dil sertifikası, alan eğitimi ya da dijital yetkinlik belgesi gibi ek şartlar aranıyor. Bu durum, iş arayanları ücretli kurslara yönlendiriyor.
2025 itibarıyla bu eğitimlerin maliyetleri şöyle:
· Temel kurslar: 2.000 – 10.000 TL
· İngilizce ve bilişim odaklı özel eğitimler: 20.000 TL’ye kadar
· Profesyonel CV hazırlama, kariyer koçluğu ve kişisel markalaşma hizmetleri: Ekstra bir maliyet kalemi
Bazı adaylar ise şehir dışındaki mülakatlara gitmek zorunda kalıyor. Ulaşım ve konaklama derken yalnızca birkaç görüşmenin maliyeti 5.000 TL’yi aşabiliyor.
Üstelik işverenin ekipman sağlamadığı durumlarda dizüstü bilgisayar, kulaklık ya da webcam gibi cihazlar için de harcama yapmak gerekebiliyor. Bazı iş ilanlarında yer alan ehliyet zorunluluğu da masrafları artıran bir diğer unsur.
GİZLİ GİDERLER BÜTÇEYİ KABARTIYOR
Eğitim ve üyelik dışında iş arama sürecini pahalı hale getiren birçok görünmez harcama da var:
· Mülakatlar için uygun giyim ve bakım masrafları
· Büyükşehirlerde yüksek ulaşım maliyetleri
· Taşınma gerektiren işler için depozito, kira ve yol ücretleri
Yeni mezun biri için başlangıç seviyesinde ortalama bir iş arama sürecinin maliyeti 20.000 TL'yi bulurken, taşınma ve belge zorunluluklarıyla bu rakam:
· 50.000 TL’ye,
· Sektöre göre 100.000 TL’ye kadar çıkabiliyor.
“Sertifika Aldım, Kursa Gittim Ama Hâlâ İş Bulamıyorum”
Sosyal medyada iş arayanların bu konuya dair şikâyetleri her geçen gün artıyor.
Örneğin bir kullanıcı, çektiği videoda:
“Sertifikalar aldım, yabancı dil kursuna gittim, CV danışmanına para verdim ama hâlâ iş bulamadım.” diyerek tepkisini dile getiriyor.
X ve TikTok’ta benzer serzenişler sıkça gündem oluyor. Uzmanlara göre bu durum, iş arama sektörünün büyümesiyle oluşan ekonomik baskının doğrudan bir yansıması.
DOLANDIRICILIK VAKALARI TIRMANIYOR
İş arama sürecinin ticarileşmesi, kötü niyetli kişilerin de ilgisini çekiyor.
Son dönemde:
· Sahte iş ilanları
· Ücretli mülakat vaatleri
· Kimlik bilgisi isteyen sahte danışmanlık firmaları
gibi yöntemlerle yapılan dolandırıcılık vakaları artış gösteriyor.
Tüketici dernekleri ve güvenlik uzmanları, özellikle gençlere şu uyarılarda bulunuyor:
· İş vaadiyle ön ödeme isteyenlere kesinlikle itibar edilmemeli
· Kimlik ve banka bilgileri doğrulanmamış kişilere verilmemeli
· Resmi kurum onaylı eğitim ve ilan platformları kullanılmalı
